قانون و قواعد سرمایه گذاری در بورس ترکیه
امروزه ترکیه به یکی از بهترین مقاصد مهاجرتی برای ایرانیان مبدل شده است. سرمایه گذاری در بورس ترکیه یکی از شیوه های کسب اقامت در این کشور آسیایی-اروپایی است. شرایط خاصی جهت خرید بورس و سهام در کشور ترکیه وجود دارد که اغلب آنها با شرایط خرید سهام در سایر کشورها یکسان است، اما بد نیست پیش از ورود به این عرصه اطلاعات جامعی را در خصوص بازار بورس و تاریخچه آن به همراه ورود این بازار به ترکیه به دست آوریم.
در این مقاله سعی کرده‌ایم پس از بررسی تاریخچه بورس و خرید سهام در سراسر جهان، به قوانین تکمیلی در خصوص خرید بورس ترکیه اشاره نماییم. شما نیز اگر قصد خرید بورس از بازار سهام ترکیه را دارید بد نیست که با مطالعه این مقاله ما را همراهی کرده و اطلاعات مورد نیاز را به دست آورید. ما در این مقاله تمامی‌قوانین ریز و درشت حاکم بر بازار بورس ترکیه را برای شما بیان می‌کنیم.
روند بورس ترکیه رو به رشد است
این روز ها شاهد خبر هایی هستیم که شاخص بورس در ایران رو به رشد است و بر خلاف بقیه سهام ها در کشور های دیگر در تهران این رشد مثبت است، اما این اتفاق فقط در ایران نیست که در حال جریان است بلکه شاخص های بورس کشور ترکیه هم رو به رشد است.
شاخص «بیست-۱۰۰» بورس استانبول امروز پنجشنبه ۳۰ آوریل معاملاتش را با رشد ۰٫۴۶ درصدی و در سطح ۱۰۲,۰۶۵٫۹۶ واحد آغاز کرد.
در این راستا، شاخص بخش بانکداری بورس استانبول با ۰٫۴۴ درصد و شاخص هلدینگ ها نیز با ۰٫۶۶ درصد افزایش ارزش مواجه شدند.
شاخص بخش بیمه با ۱٫۶۳ درصد ارتقا بیشترین سود را برای سرمایه گذاران به همراه داشت.
اما از سوی دیگر شاخص بخش فلزات با ۰٫۸۵ درصد کاهش بیشترین افت را در بین شاخص های دیگر داشت.
تاریخچه بازار بورس و سهام از بلژیک تا ترکیه
زمانی که از سرمایه گذاری در بازار بورس ترکیه سخن می‌گوییم، اولین گزینه‌ای که به ذهن افراد خطور می‌کند خرید اوراق بهادار است. بورس این اوراق به عنوان بخش جدایی ناپذیر بازارهای مالی در جهان امروز به قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی باز می‌گردد. طبق روایات مختلف اولین اوراق بهادار در خصوص بدهی های عمومی‌و خصوصی در بورس سهام Antewerp و در کشور بلژیک تاسیس شد که به سال ۱۵۳۱ میلادی باز می‌گردد.
اما بورس اوراق بهادار با هدف حفظ ارزش پول برای اولین بار در آمستردام هلند تاسیس شد. این تاریخ به سال ۱۶۰۲میلادی باز می‌گردد. بورس کالای شیکاگو نیز اولین بورس کالا به معنای مدرن است که شامل بازارهای نقدی و آتی بود و تاسیس آن به قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد؛ یعنی تقریبا دو قرن بعد از تاسیس اولین بازار بورس اوراق بهادار در هلند!
اولین بازار بورس در کشور ترکیه نیز در چاودارحیصار منطقه کوتاهیا درسال های پایانی دویست سال پس از میلاد مسیح و به دستوردیئولئتیانوس امپراطور رم تاسیس شد. این بازار غیر مدرن و کاملا سنتی با نام Aizanoi در آن زمان به عنوان بازار گندم استفاده می‌شد و قیمت های تعیین شده را بر روی سنگ های این مکان حک می‌کردند، اما تاسیس بورس اوراق بهادار استانبول به سال ۱۹۲۶ باز می‌گردد که در سال ۲۰۱۳ با ادغام بورس طلا و بورس معاملات مدت دار و آتی به کار خود ادامه داد. اکنون این بازار در فضای مجازی و به راحتی در دسترس قرار گرفته است و شما نیز میتوانید عضوی از آن باشید.
اما سرمایه گذاری در بورس کشور ترکیه به چه صورت است ؟
سرمایه گذاری در بورس ترکیه
بورس اوراق بهادار استانبول در سال ۱۹۸۶ افتتاح شد و ISE تنها بازار اوراق بهادار ترکیه است که تسهیلات معاملاتی را برای اوراق سهام، اوراق قرضه، اوراق بهادار بخش خصوصی، اوراق بهادار خارجی و گواهینامه های معاملات املاک فراهم می کند.
در حال حاضر حدود ۵ هزار شرکت خارجی در چرخه اقتصادی ترکیه به طور فعال مشارکت دارند و بخش بانکداری ترکیه نیز در سال های اخیر و همراه اصلاحات اقتصادی، پیشرفت قابل توجهی داشته تا اقتصاد ترکیه به سمت آزادی پولی و مالی بیشتری حرکت کرده و خود بانک ها نیز در زمینه ساختارهای سازمانی و کیفیت خدمات تغییرات مهمی را به نمایش گذارند.
با کمک کمیته دایمی همکاری های اقتصادی و تجاری سازمان همکاری های اسلامی (COMCEC)، تا ژوئیه ۲۰۱۷، عملیات اجرایی کامل شد و هم اکنون کارگزاران سهام می توانند سهام همه پروژه های املاک و مستغلات از جمله زمین، مراکز خرید یا فضاهای عمومی را که تائیدیه تجاری دریافت کرده اند، معامله کنند.
بورس استانبول ترکیه از سال ۲۰۰۷ تا سال ۲۰۱۷ یعنی در طی ۱۰ سال گذشته از ۴۰ هزار واحد به ۱۰۰ هزار واحد افزایش یافته است.
در آینده نزدیک ایده استقرار بورس بین المللی اوراق بهادار املاک و مستغلات ترکیه را انجام می شود و گواهینامه ها جایگزین بخش مالی می شوند و خریداران در بسیاری از کشورها واجد شرایط سرمایه گذاری در املاک و مستغلات ترکیه خواهند شد.
می توانید از طریق سرمایه گذاری در ترکیه در بخش سهام نیز به تابعیت ترکیه دست یابید. در این روش باید حداقل مبلغ ۵۰۰ هزار دلار آمریکا سهام خریداری کنید.
ابزار های مشتقه مورد معامله این بازار بورس در ترکیه عبارتند از: فیوچرز ارز (دلار آمریکا)، فیوچرز ارز (یورو)، فیوچرز اوراق خزانه داری ترکیه” TurkDEX-T-Benchmark”، قرارداد آتی شاخص ISE-30، قرارداد آتی شاخص ۱۰۰-ISE، قرارداد آتی پنبه، قرارداد آتی گندم، قرارداد آتی طلا
بازار سهام یا بورس سهام به چه معناست؟
پاسخ این سوال برای کسانی مناسب است که چندان از بورس سردر نمی‌آوردند، اما می‌دانند که سرمایه گذاری در بازار بورس ترکیه یکی از ساده‌ترین شیوه های کسب اقامت در این کشور است. در خصوص تعریف بازار بورس باید بگوییم که:
- بورس اوراق بهادار یک نام عمومی‌و پذیرفته شده است که به بازارهای منظم و تحت نظارت اطلاق می‌گردد که در آن اسناد ارزشمندی تحت عنوان اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و صندوق های سرمایه گذاری و کالاهای منقول مانند نفت، طلا و قهوه خرید و فروش می‌شوند.
در واقع بورس‌ها سکوهایی هستند که در آن ابزارهای سرمایه گذاری مطابق با قوانین خاص و از طریق تطبیق خریداران و فروشندگان رد و بدل می‌شوند و جایی است که سرمایه گذاران سعی می‌کنند از طریق تغییر در قیمت معاملات کوتاه مدت و بلند مدت کسب سود کنند.
انواع بازارها در بورس استانبول
در بورس اوراق بهادار ترکیه انواع مختلفی از بازارها وجود دارد که همه آنها در یک دسته بندی اصلی سه تایی جای می گیرند عبارتند از:
بازار سهام
بازار سهام که خود شامل چندین زیر مجموعه می باشد:
بازار ملیNational Market، بازار ملی ثانویه Second National Market، بازار اقتصاد جدید، بازار ETF، بازار شرکت های تحت نظر و مراقبت watching list، بازار عمده فروشی، بازار کوپن حق تقدم Rights Coupon Market
بازار بین المللی
در سال ۱۹۹۷، با پذیرش اوراق قرضه بین المللی منتشره توسط «نایب رئیس خزانه داری» جهت داد و ستد در خارج از کشور، «بازار اوراق قرضه و اسناد بین‌ا لمللی» کار خود را شروع کرد و سپس «بازار رسید های سپرده گذاری» بازار بین المللی بورس استانبول با داد و ستد رسید های سپرده گذاری سهام منتشره در سطح جهان فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر رسید های سپرده گذاری بزرگترین بانک قزاقستان به نام (Kazkommertsbank) در« بازار رسید های سپرده گذاری بین المللی» و اوراق قرضه اروپا به نام (Eurobond) که توسط دولت جمهوری ترکیه منتشر می‌شود در «بازار اوراق قرضه و اسناد بین المللی» معامله می‌شود. تمام عملیات این بازار برحسب دلار آمریکا بوده و امور تسویه آن از طریق Citibank و Euroclear و از طریق سپرده گذاری مرکزی ترکیه به نام تاکاس بانک صورت می گیرد.
بازار اوراق قرضه و اسناد
«بازار اوراق قرضه و اسناد»، بازار متشکلی را برای داد و ستد اوراق بهاداری که درآمد ثابت دارند خود شامل ۳ بخش است: بازار موافقتنامه های باز خرید و باز خرید معکوس، بازار خرید و فروش یکجا، بازار دارایی های غیر منقول و مستغلات
بورس ابزار مشتقه ترکیه
بورس ابزار مشتقه ترکیه Turkish Derivatives Exchange که مراحل تاسیس آن به سال ۲۰۰۲ بر می گردد، با نام اختصاری TURKDEX در سال ۲۰۰۵ شروع به کار کرد. این بورس به دنبال ایجاد، ابداع و گسترش ابزارهای مالی است که کار پوشش ریسک را برای سرمایه گذاران انجام دهد.
ابزارهای سرمایه گذاری در بازار بورس ترکیه
در بورس سهام یا بازارهای سهام ابزارهای خاصی برای دریافت سود و منفعت وجود دارد. این ابزارها همان کالاها یا مصداق هایی هستند که برای سرمایه گذاری انتخاب می‌شوند و عبارتند از:
- بورس اوراق بهادار که شامل اوراق قرضه، سهام، قبض، صندوق های سرمایه گذاری می‌شوند.
- بورس های تجاری که شامل فلزات گران بها، محصولات کشاورزی، منابع طبیعی و … هستند.
- معاملات آتی، پیمان آتی و اختیار معامله نیز بر اساس دارایی زیربنایی در بازارهای معاملات مدت دار خریداری و فروخته می‌شوند.
هرچند ابزارهای سرمایه گذاری بسیاری در بورس های گوناگون وجود دارد، اما زمانیکه از اصطلاح بورس در ترکیه سخن می‌گوییم منظور ما همان بورس اوراق بهادار استانبول است که به اختصار ۱۰۰ BIST نام دارد.
چگونه در بورس ترکیه سرمایه گذاری کنیم؟
اولین کاری که باید برای سرمایه گذاری در بورس ترکیه انجام دهید یافتن یک موسسه واسطه و افتتاح یک حساب سرمایه گذاری در بانکی است که دارای مجوز ازSPK (هیئت مدیره‌ی بازار بورس) ترکیه باشد.
حداقل سرمایه مورد نیاز برای ورود به بازار سهام در ترکیه ۵۰۰ هزار دلار امریکاست. این مبلغ تا چندی پیش به میزان دو میلیون دلار امریکا بود، اما با افزایش نرخ ارز و دلار به میزان ۵۰۰ هزار دلار امریکا کاهش یافت.
حال سوال این است که چگونه می‌توانیم این حساب بانکی را در یکی از بانک های مجاز افتتاح کنیم؟ این سوال را در ادامه پاسخ می‌دهیم.
- به وب سایت رسمیSPK (هیئت مدیره بازارهای بورس) مراجعه کنید.
- لیست فعلی موسسات واسطه‌ای و بانک های دارای مجوز SPK را مشاهده نمایید.
- شرایط خدمات کارگزاری، کارمزد معامله، نرخ کمیسیون و سایر هزینه‌ها و کسر خانه های کارگزاری هر کدام از واسطه‌ها و بانک‌ها را مقایسه کنید.
- کارگزاری را انتخاب نمایید که مناسب‌ترین شرایط ممکن را برای شما فراهم می‌کند.
نکته‌ای که باید به آن دقت کنید این است که حساب سرمایه گذاری شما زمانی فعال می‌شود که شخصاً به شعبه‌ای از کارگزاری انتخاب شده مراجعه نمایید و موافقت نامه موجود در خصوص چارچوب خدمات کارگزاری و فرم اطلاع رسانی ریسک را برای معاملات بازار سرمایه مطالعه کنید و در صورت پذیرش آن را امضا نمایید. شما زمانی میتوانید سفارشات خود را در سکوی سرمایه گذاری شرکت کارگزاری مذکور و تجارت در بورس کالای استانبول وارد کنید که مبلغ مورد نیاز را به حساب خود واریز کنید. حال مسئله ضروری در این بخش آشنایی با فرم اطلاع رسانی ریسک است که برخلاف تصور برخی از افراد، تهیه آن برای عضویت در بورس ترکیه اختیاری نیست و کاملا اجباری است.
آشنایی با فرم اطلاع رسانی ریسک
آشنایی با فرم اطلاع رسانی ریسک برای همه کسانی که در بازار بورس ترکیه سهام دارند ضروری است و با توجه به وجه تسمیه خود برای اطلاع از خطرات مربوط به کسب و کار و ضررهای احتمالی در بورس سهام کشور ترکیه راه اندازی شده است.
در واقع این فرم‌ها اسنادی هستند که برای اطلاع رسانی به سرمایه گذار در خصوص خطرات مرتبط با ابزارهای مختلف بازار بورس کشور ترکیه تهیه شده‌اند. بنیاد هیئت مدیره بازار بورس ترکیه یا همانSPK نیز اجباری بودن تفهیم و امضاء فرم های گزارش ریسک توسط سرمایه گذاران را اجباری نموده است.
این فرم‌ها برای کسانی که می‌خواهند در ابزارهای مشتق و ضمانت سرمایه گذاری کنند به صورت فرم های اعلام خطر مربوط به ابزارهای مشتق و ضمانت نامه تهیه شده و امضا می‌شوند.
بورس کالای ترکیه
یکی دیگر از ابزارهای بازار بورس سهام در ترکیه، بورس کالاست که البته نسبت به اوراق بهاردار طرفداران کمتری دارد. سرمایه گذاران داخلی و خارجی باید در بورس اوراق بهادار، سفارشات خود را اعم از سفارشات خرید و فروش از طریق سکوی معاملات آنلاین سرمایه گذاری که توسط کارگزاری انجام می‌دهند اجرا کنند و یا اینکه از شیوه ثبت سفارشات خودکار بر اساس مقدار و قیمت آنها را انجام دهند.
در این خصوص ارسال سفارشات از طریق تلفن، فکس و سایر شیوه های غیر حضوری و در برخی از موارد به صورت حضوری صورت می‌گیرد.
در این خصوص برای اینکه سفارش خرید منتقل گردد و توسط یک سرمایه گذار تحقق پیدا کند باید سفارش فروش حداقل با همان قیمت و مقدار ثبت شده باشد. بنابراین گونه‌ای همخوانی تقاضا و عرضه نیاز است که قدری فعالیت در بازار بورس کالا را دشوار می‌کند. سرمایه گذار در این زمینه تعیین می‌کند که عرضه سهام و دریافت سفارشات در طول شب برقرار باشند یا به روزهای آتی موکول شوند.
کسب در آمد در بورس کالا و در کشور ترکیه
در این خصوص باید سپرده و سرمایه منفعل خود را به یک حساب کاربری سرمایه گذاری انتقال دهید و بعد از انتخاب یک ابزار سرمایه گذاری اعم از طلا، نقره، پلاتین، نفت، گندم، قهوه، پارچه و … روند بازارهای بورس را برای دریافت سود و منفعت مالی دنبال کنید که در این خصوص هیچ گونه تفاوتی میان بازار بورس ترکیه، ایران و سایر کشورهای جهان نیست.
پیشنهاد ما این است که یک سبد متعادل از انواع سرمایه گذاری‌ها داشته باشید. این گونه میتوانید با مدیریت بهتر خطرات موجود را به حداقل ممکن رسانده و سود بیشتری را کسب نمایید. در این خصوص بهتر است پیش از انتخاب ابزارها و تکمیل سبد خود نگاهی به حرکت قیمت سهام در بازارهای مربوطه داشته باشید و با دقت در مورد داده های مالی شرکت‌ها، رشد و سود آوری بیشتری را تجربه نمایید.
در این راه بدون وکیل قدم بر ندارید!
مجموعه تراست گلوبال با در اختیار داشتن وکلای با تجربه ایرانی و ترک می تواند راهنما و مشاور شما در تمام مسیر سرمایه گذاری در کشور ترکیه باشد، کافی است با ما تماس بگیرید.
